رشته مهندسی مکانیک

تعریف بنیادی رشته مهندسی مکانیک

در حقیقت رشته مکانیک بخشی از علم فیزیک است که با استفاده از مفاهیم پایه علم فیزیک و به تبع آن ریاضی به بررسی حرکت اجسام و نیروهای وارد بر آنها می‌پردازد و می‌کوشد تا با توجه به نتایج بررسی‌های خود ، طرحی نو در زمینه فن‌شناسی و صنعت ارائه دهد و در راه پیشرفت انسان گامی به جلو بردارد.

به عبارت دیگر رشته مکانیک، رشته پیاده کننده علم فیزیک است چون برای مثال بررسی حرکت خودرو و عوامل موثر بر روی آن برعهده فیزیک است. اما این که چگونه حرکت آن تنظیم گردد بر عهده مکانیک می‌باشد.

«علم مکانیک به تحلیل حرکت و عوامل ایجاد کننده حرکت مانند نیروها و گشتاورها و شکل حرکت می‌پردازد. اما مهندسی مکانیک تا حدودی با علم مکانیک تفاوت دارد چرا که یک مهندس مکانیک علاوه بر علم مکانیک باید بسیاری از علوم دیگر را یاد گرفته و بعضی از هنرها را نیز کسب کند. شاید بتوان گفت که رشته مهندسی مکانیک ، رشته تحلیل و طراحی سیستم‌های دینامیکی و استاتیکی است.»

هدف از رشته مهندسی مکانیک

هدف از این رشته تربیت متخصصانی است که بتوانند در اجرای پروژه های صنعتی شامل تحقیق و مطالعات اولیه، طراحی مقدماتی، محاسبات طراحی با جزئیات و تهیه نقشه ها و مدارک فنی، تدوین فناوری ساخت و روش تولید، مدیریت و اجرا و تعمیر و نگهداری کلیه حوزه های مرتبط به مهندسی مکانیک به فعالیت بپردازند.

تاریخچه رشته مهندسی مکانیک

مهندسی مکانیک از زمانی وجود داشت که انسان اولین ابزار را برای خود ساخت. ماشین آلات اساسی با نیروی کار حیوانات و انسان، انرژی باد یا آب یا ترکیبی از آنها کار می کند. سپس مهندسی مکانیک با تقاضا برای موتور بخار اهمیت پیدا کرد.

در سال ۱۸۴۷، اولین انجمن حرفه ای مهندسین مکانیک، موسسه مهندسین مکانیک، در بریتانیا به وجود آمد. این شروع مهندسی مکانیک به معنای واقعی بود.که ازاین زمان مهندسی مکانیک شروع به رشد کرد. یکی از پیشرفت های اصلی در مهندسی مکانیک در قالب یک موتور احتراق داخلی است.موتور احتراق داخلی توسعه سیستم های تهویه مطبوع، خودروها، روباتیک را ممکن کرد.

اختراع موتور بخار در قرن هجدهم پشتوانه اصلی انقلاب صنعتی بود که انگیزه زیادی برای توسعه ماشین آلات مختلف از همه نوع داد و این امر منجر به طبقه‌بندی مهندسی جدیدی شد که با توسعه انواع ماشین‌ها و ابزارها سروکار دارد. در سال ۱۸۴۷ با تأسیس مؤسسه مهندسین مکانیک در بیرمنگام انگلستان به رسمیت شناخته شد.

مزایای رشته مهندسی مکانیک

اکثر مهندسان، رشته مهندسی مکانیک را به دلیل دامنه وسیع و کاربرد آن انتخاب می‌کنند. این فرصت‌های فراوانی را برای همه دانش‌آموزان فراهم می‌کند تا در زندگی موفق شوند و اوج بگیرند. برای جمع آوری یک مقدمه کامل بر مهندسی مکانیک، دانشجویان باید در مورد مزایای آن بدانند. از مزایای رشته مکانیک می توان به موارد زیر اشاره کرد:

آینده مطمئن
محیط‌های کاری هیجان‌انگیز
حقوق بالا
نوآوری برای آینده
فرصت‌های جهانی
طیف گسترده‌ای از رشته‌های فرعی
نوآوری برای آینده

مقطع کارشناسی رشته مهندسی مکانیک

مقطع کارشناسی پیوسته رشته مهندسی مکانیک

طول دوره تحصیل رشته مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی پیوسته ، 4 سال است و به عبارتی 8 ترم طول دوره تحصیل دارد. دانشجویان در طول دوران تحصیل خود ، دروس عمومی ، اختصاصی ، پایه و اصلی را می گذرانند

آینده شغلی رشته مهندسی مکانیک

در همه جای دنیا یک فارغ‌التحصیل مهندسی مکانیک مثل یک موم خام است که دانش کافی دارد و در هر زمینه‌ای که کار کند می‌تواند در آن زمینه متخصص بشود.

برای مثال می‌تواند در تحلیل و طراحی خودرو، در طراحی و ساخت ماشین‌های ابزار و حتی در تدوین و تولید برنامه‌های کامپیوتری فعالیت بکند. یعنی رشته مکانیک زمینه کار و زمینه انتخاب بسیار گسترده‌ای را در مقابل فارغ‌التحصیلان این رشته قرار می‌دهد.

مشاغل قابل احراز رشته مهندسی مکانیک

طراحی و ساخت وسایل و تجهیزات حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی
طراحی و ساخت تجهیزات مکانیکی نیروگاههای فسیلی، اتمی ، خورشیدی ، بادی و آبی
طراحی و ساخت تمامی ماشین‌آلات و قطعات آنها، اعم از ماشین‌آلات تولیدی تمامی
ساخت ماشین‌آلات تغلیظ و بازیافت مواد مثل کارخانجات قند، کاغذسازی ، سیمان ، نساجی ، نمک و کنسانتره
صنایع خودروسازی (بحث طراحی جامداتی و سیالاتی خودرو)
شرکت‌های رباتیک و تولید انواع مکانیزم‌های صنعتی (خصوصاً مباحث دینامیک و کنترل)
ساخت تجهیزات دفاعی مانند تانک، راکت، اژدر و پلهای متحرک
سیستم‌های انتقال و تصفیه آب (خصوصاً مباحث مکانیک سیالاتی)
صنایع نفت، گاز و پتروشیمی (خصوصاً بخش طراحی مبدل و پایپینگ)
صنایع نیروگاهی (بخش طراحی مبدل، طراحی توربو ماشین، آنالیز ارتعاشات و بحث شکست و خستگی)
شرکت‌های تهویه مطبوع (خصوصاً طراحی مبدل، طراحی استراکچر دستگاه‌ها و تحلیل‌های انتقال حرارتی)
طراحی و ساخت تاسیسات حرارتی و برودتی ساختمانها و اماکن، بالابرها و آسانسورها و سیستم‌های حمل و نقل

نحوه تحصیل در رشته مهندسی مکانیک

پیش نیازها یا توانایی های علمی مورد نیاز برای تحصیل در رشته مهندسی مکانیک

این رشته نیز مانند تمامی رشته های دیگر قبل از هر چیزی علاقمندی و پشتکار دانشجویان است که باعث موفقیت در این رشته می شود با این حال شرایط دیگری برای تحصیل در این رشته لازم است بنابراین از جمله شرایطی که لازمه ی ورود به رشته مهندسی مکانیک است عبارتند از:

کارنامه ی قبولی مقطع قبل
علاقمندی به فعالیت های فنی
دارا بودن هوش ریاضی مناسب
از هوش‌ و قدرت‌ تجسمی خوبی نیز برخوردار باشند
علاقمندی به فیزیک
حس مسئولیت‌پذیری
قدرت ریسک‌‌پذیری
قدرت مدیریت بحران
روحیه انجام کار گروهی

«مکانیک بهشت ریاضیات است.» این جمله زیبا از «لئونارد اولر» ریاضی‌دان بزرگ سوئیسی، بیانگر ارتباط تنگاتنگ ریاضیات با مکانیک است. در واقع مهندسی مکانیک بخصوص در گرایش حرارت و سیالات از مباحث و مسایل ریاضی بسیار استفاده می‌کند. از سوی دیگر همان‌طور که پیش از این گفتیم مکانیک بخشی از علم فیزیک است و حتی دانش‌آموزان دوره متوسطه نیز با علم مکانیک در کتاب فیزیک خود آشنا می‌شوند و این علم بخصوص در گرایش طراحی جامدات اهمیت بسیاری دارد. به همین دلیل دانشجوی مهندسی مکانیک باید در دو درس ریاضی و فیزیک قوی بوده و همچنین از هوش، استعداد و قدرت تجسم خوبی برخوردار باشد.

دکتر الستی در مورد توانایی‌های لازم برای دانشجوی این رشته می‌گوید:

«فعالیت در رشته مهندسی مکانیک بسیار متنوع است و در نتیجه هم دانشجوی علاقه‌مند به کارهای تئوریک می‌تواند جذب این رشته شده و در بخش‌های نظری و تئوری فعالیت کند و هم دانشجوی خلاق و علاقه‌مند به طراحی و ساخت وسایل و دستگاههای مختلف می‌تواند این رشته را انتخاب نماید. اما بدون شک یک مهندس مکانیک موفق کسی است که به یاری دو بال علم و عمل پیشرفت کند. به همین خاطر من در دانشگاه ، دانشجویان را تشویق می‌کنم که پروژه‌های تحقیقاتیشان تلفیقی از کار تئوریک و عملی باشد.»

سرفصل های رشته مهندسی مکانیک

مهندسی مکانیک-1402

مهندسی مکانیک

دروس رشته مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی پیوسته

جدول دروس عمومی دوره کارشناسی پیوسته رشته مهندسی مکانیک

تعداد واحد			پیش نیاز	نام درس	ردیف
جمع	عملی	نظری	پیش نیاز	نام درس	ردیف
2	-	2	-	اندیشه اسلامی1	1
2	-	2	-	اندیشه اسلامی2	2
2	-	2	-	اخلاق اسلامی	3
2	-	2	-	انقلاب اسلامی ایران	4
2	-	2	-	تاریخ تحلیلی صدر اسلام	5
2	-	2	-	متون اسلامی	6
3	-	3	-	زبان و ادبیات فارسی	7
3	-	3	-	زبان انگلیسی	8
1	1	-	-	تربیت بدنی1	9
1	1	-	-	تربیت بدنی2	10
2	-	2	-	دانش خانواده وجمعیت	11
2	-	2	-	دفاع مقدس	12
24				جمع

جدول دروس کارگاهی، پروژه وکارآموزی دوره کارشناسی پیوسته رشته مهندسی مکانیک

تعداد واحد			پیش نیاز	نام درس	ردیف
جمع	عملی	نظری	پیش نیاز	نام درس	ردیف
3	3	-	گذراندن 105 واحد درسی	پروژه	1
0.5	0.5	-	گذراندن 65واحد درسی	کارآموزی1	2
0.5	0.5	-	کارآموزی1	کارآموزی2	3
1	1	-	-	کارگاه جوشگاری ورقکاری	4
1	1	-	-	کارگاه اتوماتیک	5
1	1	-	-	کارگاه ماشین ابزار و ابزار سازی	6
7	7	-		جمع

جدول دروس پایه دوره کارشناسی پیوسته رشته مهندسی مکانیک

تعداد واحد			پیش نیاز	نام درس	ردیف
جمع	عملی	نظری	پیش نیاز	نام درس	ردیف
3	-	3	-	ریاضی عمومی1	1
3	-	3	ریاضی عمومی1	ریاضی عمومی2	2
3	-	3	ریاضی عمومی1	معادلات دیفرانسیل	3
3	-	3	ریاضی عمومی1	برنامه نویسی کامپیوتر	4
2	-	2	برنامه نویسی کامپیوتر	محاسبات عددی	5
3	-	3	-	فیزیک1	6
1	1	-	فیزیک1	فیزیک2	7
1	1	-	فیزیک1	آزمایشگاه فیزیک1	8
1	1	-	فیزیک2	آزمایشگاه فیزیک2	9
3	-	3	-	شیمی عمومی	10
19				جمع

جدول دروس تخصصی الزامی دوره کارشناسی پیوسته رشته مهندسی مکانیک

تعداد واحد			پیش نیاز	نام درس	ردیف
جمع	عملی	نظری	پیش نیاز	نام درس	ردیف
3	-	3	ریاضی عمومی 2-معادلات دیفرانسیل	ریاضی مهندسی	1
2	1	1	-	نقشه کشی صنعتی1	2
3	-	3	فیزیک1-ریاضی عمومی 1	استاتیک	3
4	-	4	استاتیک	دینامیک	4
3	-	3	استاتیک	مقاومت مصالح1	5
3	-	3	شیمی عمومی	علم مواد	6
3	-	3	فیزیک1-معادلات دیفرانسیل	ترمودینامیک1	7
3	-	3	ترمودینامیک1-مکانیک سیالات 1	ترمودینامیک2	8
1	1	-	ترمودینامیک2	آزمایشگاه ترمودینامیک	9
3	-	3	معادلات دیفرانسیل-دینامیک	مکانیک سیالات 1	10
3	-	3	مکانیک سیالات 1	مکانیک سیالات 2	11
1	1	-	مکانیک سیالات 2	آزمایشگاه مکانیک سیالات	12
3	-	3	مقاومت مصالح1-معادلات دیفرانسیل-دینامیک	طراحی اجزا1	13
3	-	3	طراحی اجزا1	طراحی اجزا2	14
2	-	2	مقاومت مصالح1	مقاومت مصالح2	15
1	1	-	مقاومت مصالح2	آزمایشگاه مقاومت مصالح	16
3	-	3	ترمودینامیک1	انتقال حرارت1	17
3	-	3	دینامیک	دینامیک ماشین	18
3	-	3	دینامیک-ریاضی مهندسی	ارتعاشات مکانیکی	19
1	1	-	-	آزمایشگاه دینامیک ماشین و ارتعاشات	20
3	-	3	ارتعاشات مکانیکی	کنترل اتوماتیک	21
3	-	3	فیزیک2	مبانی مهندسی برق1	22
3	-	3	مبانی مهندسی برق1	مبانی مهندسی برق2	23
1	1	-	-	آزمایشگاه مبانی مهندسی برق	24
61	6	55

جدول دروس اختیاری دوره کارشناسی پیوسته رشته مهندسی مکانیک

تعداد واحد			پیش نیاز	نام درس	ردیف
جمع	عملی	نظری	پیش نیاز	نام درس	ردیف
2	-	2	زبان خارجی	زبان تخصصی مکانیک	1
2	-	2	کارآموزی 1	مدیریت و کنترل پروژه	2
2	1	1	نقشه کشی صنعتی 1	نقشه کشی صنعتی 2	3
3	1	2	علم مواد	روش های تولید و کارگاه	4
3	-	3	مقاومت مصالح 2 و محاسبات عددی	مقدمه ای بر اجزای محدود F.E.M	5
12	2	10		جمع