معرفی رشته کارشناسی ناپیوسته مهندسی ساخت و تولید قالبسازی

با توجه به پیشرفت تکنولوژی، قالب‌سازی از حیث کاهش زمان ساخت و از نظر قابلیت ساختِ قالب‌هایی با فرم‌های پیچیده، پیشرفت قابل توجهی کرده و رشته «قالب‌سازی فلزی» مورد توجه قرار گرفته است.

معرفی رشت: یکی از روش‌های ساخت هر نوع قطعه‌ای اعم از قطعات ماشین، هواپیما، کشتی، لوازم خانگی و غیره به تعداد زیاد، استفادهاز قالب است. ابزار شکل‌دهنده هر نوع قطعه را قالب گویند به صورتی که قطعه شکل مورد نظر و قابل قبول و مطلوب را پیدا کند؛ قالب‌ها براساس اینکه چه موادی را شکل می‌دهند به قالب‌های پلاستیک، فلزی، سیمانی، گلی، گچی، ازبست، شیشه، کاغذ، پلیمر، سرامیک، چوب، پارچه، فوم، سنگ، مواد خوراکی و غیره تقسیم می‌شوند. امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی در بخش ماشین‌افزار و در بخش نرم‌افزار صنعت، قالب‌سازی از حیث کاهش زمان ساخت و از نظر قابلیت ساخت قالب‌هایی با فرم‌های پیچیده، پیشرفت قابل توجهی را به خود دیده است. مراحل تولید قالب به 2 بخش طراحی و ساخت تقسیم می‌شود. در بخش طراحی، مهندس طراح (قالب‌ساز) با توجه به دانش و تجربه خود، اجازه و شکل قالب را با استفاده از نرم‌افزارها طراحی کرده و مدل سه بعدی قطعات قالب را با ماشین‌های ابزار مختلف نظیر تراش ـ فرز ـ دریل، اسپارک و غیره می‌سازد، سپس بعد از اتمام عملیات ماشینکاری فرایند مونتاژ قالب انجام می‌شود.
سطح آموزشی مهارت‌ها توانایی ساخت قالب‌های تزریق پلاستیک ـ توانایی ساخت قالب‌های فلزی ـ توانایی ساخت قالب‌های پرس (شکل‌دهی ورق) ـ توانایی ساخت قالب‌های شیشه و سرامیک ـ توانایی ساخت قالب‌های دایکاست (نوعی ریخته‌گری است که مواد مذاب، تحت فشار به داخل قالب تزریق می‌شود.) آینده تحصیلی و شغلی فارغ‌التحصیلان این رشته در مقطع کاردانی (فوق دیپلم) در دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای، دانشگاه آزاد، دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی و دانشگاه‌های غیرانتفاعی ادامه تحصیل داده و سپس با شرکت در آزمون کارشناسی (مهندسی) می‌توانند به ادامه تحصیل خود تا مقطع کارشناسی و بالاتر بپردازند.
این رشته در مقاطع کاردانی و کارشناسی به 2 گرایش قالب‌سازی و ماشین‌ابزار و در مقاطع بالاتر (تحصیلات تکمیلی) به سه گرایش سیستم‌های تولید صنعتی، شکل‌دهی فلزات و (در برخی از دانشگاه‌ها مکاترونیک) تقسیم می‌شوند.
در دانشگاه برخی از دروس پایه این رشته شامل ریاضی، فیزیک، مکانیک، استاتیک، مقاومت مصالح و برخی دروس تخصصی این رشته شامل طراحی قالب پرس، ماشین‌های کنترل عددی، سیستم های اندازه‌گیری (مترولوژی)، توانایی ماشینکاری، اونیورسال، تولید مخصوص، هیدرولیک و پنوماتیک، تست غیرمخرب، طراحی قید و بند (انواع گیره‌ها)، تکنولوژی پلاستیک، کامپوزیت، ریخته‌گری، شکل‌دهی فلزات، قالب‌های آهنگری (فورج)، طراحی و تولید به کمک کامپیوتر (CD/DAM)، جوشکاری تخصصی، علم مواد و عملیات حرارتی، کاربرد برق، مدیریت تولید، کنترل کیفیت، اتوماسیون، طراحی کارخانه و... است که همه این دروس دارای آزمایشگاه و یا کارگاه نیز هستند.
زمینه شغلی: امکان فعالیت در تمامی کارگاه‌های کوچک، کارگاه‌های صنعتی و کارخانه‌های تولید قطعات می‌باشد. فارغ‌التحصیلان این رشته قادر خواهند بود در صنایعی مانند ماشین‌سازی، ابزارسازی، خودروسازی، صنایع کشاورزی، صنایع هوایی و تسلیحاتی (نظامی) به ساخت و تولید قطعات، ماشین‌آلات، طراحی کارگاه و یا کارخانه تولیدی بپردازند و نظارت و بهره‌برداری و اجرای صحیح طرح‌ها را عهده‌دار شوند.
داوطلب باید سالم باشد تا بتواند کارهای کارگاهی را به خوبی انجام دهد و استعداد کارهای فنی را داشته باشد. با توجه به خودکفایی صنایع  کشور این رشته دارای بازار کار خوبی است.

هدف دوره:

هدف این دوره تربیت کارشناسی علمی-کاربردی در رشته ساخت و تولید گرایش قالبسازی است بطوری که دانش و مهارت های لازم را در زمینه انواع قالبهای سرد و گرم به منظور اجرای فعالیت در طرحهای مختلف فراگرفته باشد.

اهمیت:

باتوجه به ضرورت خودکفایی کشور در زمینه تولید قطعات صنعتی با قالب و نیاز مبرم صنعت قالبسازی به تربیت نیروی انسانی کارآمد در این تخصص، ضرورت تهیه برنامه کارشناسی ناپیوسته ساخت و تولید گرایش قالبسازی احساس می گردد.

نقش و توانائی فارغ التحصیلان"

1- تهیه قالب جهت تولید قطعات فلزی و غیرفلزی

2- ایجاد کارگاه های قالبسازی

3- برنامه ریزی و سرپرستی کارگاه های قالبسازی

4- تعمیر و بازسازی قالب های فرسوده و معیوب

5- کنترل کیفیت قالب های ساخته شده

6- همکاری در آموزش و تربیت نیروی انسانی ماهر مورد نیاز در این زمینه

مشاغل قابل احراز:

1- سرپرست کارگاه های قالب سازی و ابزارسازی

2- تهیه و تولید کننده قطعات فلزی و غیزقلزی

3- طراح کارگاه های قالب سازی و پرسکاری

4- کارشناس دفاتر طراحی و مهندسی

5- آموزش افراد تحت سرپرستی

طول دوره:

طول دوره 2 سال است که دروس عملی و نظری آن به صورت واحد ارائه می گردد بطوری که مجموعا  70 واحد  می باشد.

سرفصل رشته مهندسی ساخت و تولید قالبسازی